In praktijk lopen veel mensen (en dus ook controllers) aan tegen het fenomeen dat gelijk hebben niet hetzelfde is als gelijk krijgen. En de meesten kijken daar nog van op ook! Want als je als controllers het gelijk aan jouw zijde hebt (en dat heb je, want de cijfers liegen immers niet), waarom nemen managers dan niet de benodigde maatregelen? Zien ze het dan niet? Waarom worden er in een MT soms zo weinig concrete afspraken gemaakt? Of waarom kijken managers niet vaker naar het beschikbare budget voordat ze een beslissing nemen over extra uitgaven? En waarom veranderen ze zo vaak van mening of richting? We hadden toch afspraken gemaakt in een vorig overleg?
Controller is een beetje blauw
Als je je herkent in de bovenstaande frustraties, ben je waarschijnlijk een blauw S.C.H.AA.P. De kleur blauw staat hier voor behoefte aan een duidelijke planning, heldere regels en concrete afspraken. Die afspraken kom je natuurlijk na en je maakt je werk graag op tijd en precies af. Je hebt het moeilijk met collega’s die slordig zijn, hun afspraken niet nakomen of telkens nieuwe regels en procedures voorstellen. Die collega’s zijn dan niet zo blauw als jij, maar eerder oranje, geel, of groen.
Er zijn diverse modellen en theorieën die kleuren gebruiken om mensen te typeren. Sommige gaan over denkvoorkeuren, andere over drijfveren en weer anderen over rollen in een team. De kleuren verschillen vaak per model of theorie en vaak hebben kleuren in de diverse modellen hele andere betekenissen. Gek genoeg geldt dit (bijna) niet voor de kleur blauw. In vele modellen staat deze kleur voor mensen die rationeel, procedureel en beheersmatig (met oog voor detail) ingesteld zijn. Mensen die hierin doorslaan worden als gauw als ‘control-freaks’ bestempeld.
Mijn ervaring is dat controllers veel blauw hebben. Om het tot controller te schoppen heb je immers diverse opleidingen nodig die veel structuur, logica, processen en beheersing vragen. Best logisch als je er zo over nadenkt. En het is ook logisch dat dit logisch klinkt. Want bekeken vanuit een ‘blauwe bril’ is alles wat blauw is ook logisch. Zo is het voor een blauw S.C.H.AA.P erg logisch om een strakke planning en control cyclus in te richten of een project volgens het vooropgestelde plan ‘strak’ uit te voeren. Veranderingen in organisaties zijn goed ‘te plannen’ en besturen vanuit een ‘top-down’ benadering. Veranderingen die niet rechtstreeks van A naar B gaan zijn niet logisch, vanuit een ‘blauwe bril’ bezien.
En daar zit ‘m de moeilijkheid van het verhaal, want voor een collega ‘met een andere kleur’ is de blauwe zienswijze soms zeer onlogisch, want zijn eigen kleur vindt hij volstrekt logisch. Iedereen vindt zijn eigen kleur namelijk ‘natuurlijk en vanzelfsprekend’. Voor je het weet vind je de ander ‘het zwarte schaap’, want die doet het volstrekt niet zoals jij dat ‘normaal’ vindt. En zo ontstaan fricties in een organisatie, problemen met onderlinge samenwerking. Als je als controller veel blauw hebt en de business unit waar je voor verantwoordelijk bent heel weinig blauw heeft, wordt onderling begrip dus best een uitdaging.
Controller en gedrag: Management Drives
Een blauw S.C.H.AA.P wordt niet zomaar ‘rood’, ‘groen’ of ‘geel’. En andersom veranderen collega’s van een andere kleur niet snel naar blauw. Net als dat je thuis je partner niet makkelijk tot duurzaam ander gedrag kunt aanzetten (wat een eufemisme is voor de wens dat hij/zij doet wat jij zegt of vindt). Maar mijn ervaring is dat het veel uitmaakt in de onderlinge relatie als je weet welke kleur of kleuren de ander heeft en zelf te proberen om vanuit dat (andere) perspectief naar de situatie te kijken. Dan begrijp je zijn of haar gedrag veel beter en kun je makkelijker komen tot oplossingen die voor iedereen aanvaardbaar zijn. Dan kom je tot een manier van samenwerking die wel effectief is en bijvoorbeeld de gewenste verandering mogelijk maakt.
Het voordeel van kleuren is dat elke kleur (welke definitie je ook hanteert) waarde heeft in een organisatie. Dus ook blauw. Maar als je alles te blauw ziet, wordt het er echt niet beter van. Dus probeer zo af en toe eens de organisatie door een andere bril te bezien. Het maakt je zeker tot een beter S.C.H.AA.P!
Deze blog is gepubliceerd op controlling.nl
